مقایسه بیمة عمر در ایران و جهان
بیشترین سرمایه‌گذاری درآمد ناخالص ناشی از حق بیمة دریافتی عمر به دارایی‌های مختلفدر بخش دارایی‌های مختلف در کشورهای سوئد و دانمارک انجام می‌شوند و بیشترین سرمایه‌گذاری در بخش زمین و ساختمان در کشورهایی چون برزیل، اتریش و آلمان انجام می‌گیرند. در کشورهایی چون ترکیه و روسیه نیز بخش قابل توجهی از حق بیمه به صورت سپرده و نقد نگهداری می‌شوند./مقایسة سرانة حق بیمة تولیدی در جهان و ایران به وضوح اختلاف قابل توجه صنعت بیمة ایران را با میانگین جهانی نشان می‌دهد. گرچه در سراسر جهان حق بیمة زندگی به طور قابل توجهی بیشتر از حق بیمه‌های غیر زندگی است و تنها در سال ۲۰۱۸ حق بیمة زندگی در جهان با میانگین سرانة ۳۷۰ دلار، ۷/۱۸ درصد بیشتر از حق بیمة غیر زندگی بود. این رابطه در کشور ما برعکس بود و حق بیمة غیر زندگی در سال ۲۰۱۸ در حدود شش برابر بیشتر از حق بیمة زندگی بود. علاوه بر این، حق بیمة زندگی سرانه در جهان در حدود ۲۰ برابر بیشتر از ایران در سال ۲۰۱۸ بود؛ در صورتی که حق بیمة زندگی تنها ۷/۲ برابر بیشتر بود.
به گزارش ریسک نیوز به نقل از بیمه داری نوین بیمة عمر به یکی از بزرگ‌ترین صنایع سودآور در صنعت جهان تبدیل شده است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که متوسط رشد سالانة حق بیمة عمر در سراسر جهان در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به حدود ۹/۲ درصد برسد که به طور قابل توجهی بیشتر از رشد سالانة ۶/۰ درصدی در یک دهة گذشته است. عمده رشد تولید بیمة عمر در آینده در کشورهای در حال توسعه رخ خواهد داد و طبق پیش‌بینی‌ها این کشورها رشد قابل توجه ۷/۸ درصدی را تجربه خواهند کرد.
بر اساس آمارهای به دست آمده، به نظر می‌رسد کشور چین به تنهایی نیمی از رشد صنعت بیمة عمر را در سال‌های آتی بر عهده گرفته باشد و رشد حق بیمة عمر تولیدی در این کشور به ۱۱ درصد خواهد رسید. این نرخ رشد در سال ۲۰۱۸ در حدود ۴/۵ درصد بود که نشان‌دهندة افزایش میل چین به این رشته در سال‌های آتی است.
در نیمة اول سال ۲۰۱۹ میزان درآمد حق بیمة زندگی در ایالات متحده ۳/۱ درصد رشد داشت؛ گرچه این رقم بسیار کم است؛ اما در مقایسه با همین دوره در سال ۲۰۱۸ بیش از ۳۶ درصد رشد را نشان می‌دهد. حق بیمة دریافتی مستقیم در ایالات متحده در بهار ۲۰۱۹ به بیش از ۴۶ میلیارد دلار رسید که از سال ۲۰۱۷ تا کنون بی‌سابقه بود.
انواع بیمة زندگی
بیمه‌های زندگی در جهان به پنج گروه اصلی تقسیم می‌شوند که به واسطة نحوة خرید یا نحوة بازپرداخت قابل تشخیص هستند. پنج گروه بیمه‌ای به شرح زیر است:
بیمة فوتی (Life): بیمة فوتی نوعی از رشتة بیمة زندگی است که فرد حق بیمة خود را پرداخت می‌کند و تنها در شرایطی که به هر دلیل فوت کند، بازپرداخت بیمه به بستگان درجة یک فرد فوت‌شده انجام می‌گیرد.
بیمة دریافتی یکجا (Endowment): در این مدل از بیمة زندگی فرد حق بیمة خود را در طی مدت مشخصی پرداخت می‌کند و بازپرداخت به صورت یک‌باره یا به درخواست فرد بیمه‌گذار در زمان سررسید پرداخت می‌شود یا ممکن است فرد به هر دلیل فوت کند که در این حالت نیز کل مبلغ به وابستگان فرد بازپرداخت می‌شود.
بیمة دریافتی ماهانه (Annuities): در این زیر مجموعة بیمة عمر، فرد برای مدت مشخصی بیمة عمر را پرداخت می‌کند و پس از شروع سر رسید پرداخت توسط بیمه، به صورت ماهانه مبلغی به حساب بیمه‌گذار واریز می‌شود. ترکیبی از این سه زیر رشته در کشور ما به صورت بیمة بازنشستگی پرداخت می‌شود.
بیمة عمر و سرمایه‌گذاری (Unit-linked): در این گروه از زیرمجموعة بیمة عمر، بیمه‌گذار نه تنها با هدف پرداخت بیمة عمر، بلکه با هدف سرمایه‌گذاری نیز مبلغی مضاعف پرداخت می‌کند. به صورتی که بخشی از پرداختی شخص مستقیماً برای بیمة عمر در نظر گرفته و بخش دیگر برای سرمایه‌گذاری در اوراق و سهام پرداخت می‌شود.
بیمة زندگی گروهی (Group life): این مجموعه از بیمة زندگی مربوط به کارفرمایانی است که تمایل به پرداخت بیمة عمر به صورت گروهی برای مجموعة کاری خود اقدام کنند. از آنجایی که پرداخت بیمة عمر به صورت گروهی امتیازات فراوانی برای کارفرمایان دارد، این گروه به عنوان یکی از زیر مجموعه‌های مهم در بیمة زندگی در نظر گرفته می‌شود.
آیا به بیمة عمر مالیات تعلق می‌گیرد
همان‌طور که در بالا اشاره شد، بیمة عمر دارای زیر مجموعه‌های متعددی است که هر کدام نیز به نوعی متفاوت عمل می‌کنند و ممکن است در برخی شرایط، تحتِ قانون پرداخت مالیات قرار گیرند و یا بر عکس، هیچ مالیاتی به آنها تعلق نگیرد. نمونه‌های چگونگی پوشش یا عدم پوشش مالیات بر بازپرداخت بیمه عبارت‌اند از:
وقتی بیمه‌گذار فوت کند مبلغی به بستگان درجه یک وی پرداخت می‌شود؛ اما در صورتی که برای بیمه‌پرداز سودی در بازپرداخت وام در نظر گرفته شود و او بر حسب اتفاق فوت کند و مبلغ بازپرداخت بیشتر از ۴/۱۱ میلیون دلار باشد به بازپرداخت، مالیات تعلق می‌گیرد.
اگر فرد بیمة زندگی نقدی (Cash value life insurance) داشته باشد در صورت فوت فرد این پول به شرکت بیمه یا به بستگان نزدیک وی پرداخت می‌شود. در صورتی که مبلغ بازپرداخت‌شده بیش از مجموع مبلغ پرداختی بیمه‌گذار باشد، به آن مالیات تعلق می‌گیرد.
زمانی که سود سهام سالانه دریافت می‌کنید. در برخی از شرکت‌های بیمه پرداخت بیمة عمر به صورتی است که فرد سهمی از شرکت را خریداری می‌کند تا زمانی که بازپرداخت سالانة سود سهام بیشتر از مجموع پرداخت سالانه فرد بیمه‌گذار به بیمه نباشد، مالیاتی به آن تعلق نمی‌گیرد. در غیر این صورت فرد باید مالیات پرداخت کند.
زمانی که شما از پرداخت به یک شرکت بیمه منصرف شوید (مثلاً به دلیل یافتن شرکت بیمه‌ای با سود بیشتر) و خود را بازخرید کنید، شرکت بیمه مبلغ قابل توجهی را به شما پرداخت می‌کند؛ اگر مبلغ پرداخت‌شده توسط بیمه کمتر از مجموع اقساط پرداختی شما باشد، مالیاتی به آن تعلق نمی‌گیرد. در صورتی که مبلغ آن بیشتر از مجموع باشد، باید مالیات آن پرداخت شود.
در مجموع، زمانی برای بیمه‌های عمر مالیات در نظر گرفته می‌شود که فرد بیمه‌گذار نه تنها برای بیمة عمر خود، بلکه برای تولید درآمد بیشتر بیمه بپردازد. در چنین شرایطی، بیمة فرد به عنوان یک ابزار درآمدی در نظر گرفته می‌شود و ملزم به پرداخت مالیات است.
وضعیت زیرمجموعه‌های بیمة عمر در جهان
در جهان مجموع حق بیمة تولیدی در سال ۲۰۱۰، ۸/۱ هزار میلیارد یورو برآورد شده است که تا سال ۲۰۱۶ روند رشد پایینی را تجربه کرده است و پس از گذشت شش سال به ۱/۲ هزار میلیارد یورو رسیده است. نرخ رشد مرکب در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶، در حدود سه درصد است؛ در حالی که در سال ۲۰۱۷ به تنهایی رشد سه درصدی را تجربه کردیم. بیشترین سهم بیمة عمر مربوط به بیمة دریافتی یکجا و بیمة عمر سازمانی است، در صورتی که بیشترین رشد در بیمة دریافتی ماهانه و بیمة فوت مشاهده می‌شود
در مناطق مختلف جهان، الگوی بیمه‌های عمر بسیار متفاوت است. طبق آمارهای به دست آمده در منطقة آسیای در حال توسعه بیش از ۸۵ درصد از حق بیمة تولیدی زیر رشتة «دریافتی ماهانه و یکجا» تولید شده است در صورتی که در آسیای توسعه‌یافته این رقم به ۶۸ تا ۷۶ درصد کاهش یافته است. در آفریقا و شرق اروپا الگوی حق بیمة تولیدی تقریباً مشابه است و تمرکز بیشتر بر بیمة عمر گروهی و پس از آن بر بیمة دریافتی ماهانه و یکجا معطوف است. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافتة غرب اروپا و آمریکای شمالی عمده تمرکز بر بیمة دریافتی ماهانه و یکجاست. در منطقة خاورمیانه نیز بیش از ۷۰ درصد از حق بیمة تولیدی تحت بیمة دریافتی ماهانه و یکجا ایجاد شده است
